Heluhelu pū mākou. Turid Rugos "Kūkākūkā me nā ʻīlio: nā hōʻailona o ka hoʻolauleʻa"
I kēia lā i loko o kā mākou ʻāpana "Reading Together" e nānā mākou i ka puke e ka loea kaulana honua, ka mea hoʻomaʻamaʻa ʻīlio Norwegian ʻo Tyurid Rugos "Dialogue with Dogs: Signals of Reconciliation".
Hoʻomaka ka puke me ka moʻolelo o Vesla - "ka ʻīlio ʻino loa", ma nā ʻōlelo a ka mea kākau. ʻO ia ka mea i "aʻo" iā Turid Rugos inā paha ua poina ka ʻīlio i ka ʻōlelo o kāna ʻano, hiki ke aʻo hou ʻia. A ua hōʻailona kēia hōʻike i ka hoʻomaka o ka hana a Turid Rugos a hoʻololi i ke ʻano o kona ola.
Ua kākau ʻo Turid Rugos i nā hōʻailona o ka hoʻolauleʻa ʻana he "inikua ola". Hoʻohana nā ʻīlio, e like me ko lākou mau kūpuna wolf, i kēia mau hōʻailona e pale ai i nā hakakā. Eia kekahi, kōkua kēia mau hōʻailona i nā ʻīlio e ʻoluʻolu, a no laila e hoʻemi i nā pae kaumaha. ʻO ka hope, me ke kōkua o kēia mau hōʻailona, ʻōlelo ka ʻīlio i kāna mau manaʻo maluhia a hoʻopaʻa i ka pilina me nā ʻohana a me nā kānaka.
He aha kēia mau hōʻailona? ʻO kēia ma kahi o 30 mau neʻe. Eia kekahi o lākou:
- Hikina.
- ʻAka hoʻokokoke.
- Ke hoʻohuli nei i ke poʻo mai ka "interlocutor".
- Hoʻomaʻamaʻa i ka nānā.
- Huli ʻaoʻao a i hope paha.
- Liʻiliʻi ihu.
- Ka honi ana i ka honua.
- Nalo.
- E lohi, e lohi.
- Hāʻawi pāʻani.
- Noho ka ʻīlio i lalo.
- Moe ka ʻīlio.
- Hoʻokaʻawale kekahi ʻīlio i nā mea ʻē aʻe ʻelua, e kū ana ma waena o lākou.
- Huli huelo. Eia naʻe, pono e noʻonoʻo ʻia nā hōʻailona kino ʻē aʻe ma aneʻi.
- Ke hoʻāʻo nei e ʻike i ka liʻiliʻi.
- Likini i ka maka o kekahi ilio (a kanaka).
- Maka maka.
- Hāpai ʻia ka wāwae.
- Paʻi ʻana.
- A ʻo nā mea ʻē aʻe.
He pōkole kēia mau hōʻailona, no laila pono e aʻo nā kānaka e ʻike a ʻike iā lākou. Eia hou, hoʻohana nā'īlio me nā hiʻohiʻona likeʻole i nā hōʻailona likeʻole ma nāʻano likeʻole. Akā i ka manawa like, e hoʻomaopopo kekahi ʻīlio i nā hōʻailona o ka hoʻolauleʻa ʻana o ka ʻīlio ʻē aʻe a me ke kanaka.
No ke aʻo ʻana e "heluhelu" i nā hōʻailona o ka hoʻolauleʻa ʻana o nā ʻīlio, pono e nānā iā lākou. ʻO ka nui a me ka noʻonoʻo nui āu e nānā ai, ʻoi aku ka maikaʻi o kou hoʻomaopopo ʻana i kēia mau holoholona kupanaha.
Ua kākau pū ʻo Thurid Rugos e pili ana i ke ʻano o ke koʻikoʻi, pehea e pili ai i nā ʻīlio, a pehea e hiki ai iā ʻoe ke kōkua i kāu ʻīlio e hoʻoponopono i ke kaumaha.
Inā aʻo ke kanaka e hoʻohana i nā hōʻailona o ke kuʻikahi ma ke kamaʻilio ʻana me kahi ʻīlio, e hoʻomaʻamaʻa nui ʻo ia i kona ola. No ka laʻana, i ke aʻo ʻana i ka ʻīlio i nā kauoha "Noho" a i ʻole "E moe i lalo", mai kau ʻoe ma luna o ka pipi. Akā, hiki iā ʻoe ke noho ma ka honua a huli ʻaoʻao i ka ʻīlio.
Mai hoʻohana i kahi kaula pōkole a huki i ke kaula.
E hahau i kāu ʻīlio me ka neʻe mālie.
Mai ho'āʻo e apo i nā ʻīlio, ʻoi aku ka ʻike ʻole.
E hoʻomanaʻo i ka hele pololei ʻana a me ka lima kīkoʻo hiki ke hōʻeha i ka ʻīlio. E hoʻokokoke i ka ʻīlio ma kahi ʻā.
ʻO ka mea hope loa, noho ʻo Tyurid Rugos i ka moʻolelo kaulana e "loaʻa" ke kanaka i kahi kūlana alakaʻi ma luna o kahi ʻīlio. Akā, he moʻolelo ʻino kēia i hoʻopōʻino i ke ola o nā holoholona he nui. Pono e mālama ʻia kahi ʻīlio e like me ka makua, a ʻo ia ke ʻano kūlohelohe maoli. Ma hope o nā mea a pau, hilinaʻi ka ʻīlio iā ʻoe a manaʻo i ka mālama ʻana mai iā ʻoe. Pono e hoʻomaʻamaʻa mālie.
No ka hānaiʻana i kahi'īlio kaulike, maikaʻi, ua maopopo ka mea kākau, pono e hāʻawi iā ia i ka mālie a mālama iā ia ma keʻano aloha a hoʻomanawanui.
E hoʻomanaʻo: loaʻa iā ʻoe kahi koho ma waena o ka huhū (hoʻopaʻi) a me ka ʻike like ʻana me kāu pipi. Inā makemake ʻoe e mahalo kāu ʻīlio iā ʻoe, e mahalo iā ia.
E pili ana i ka mea kākau: ʻO Thurid Rugos kahi mea mālama ʻīlio loea Norewai a me ka Pelekikena o ka European Association of Dog Trainers, PDTE.